หลาย ๆ คนทราบว่าไวน์ผลิตมาจากองุ่น แต่ทำอย่างไรจึงได้เป็นไวน์ แถมไวน์ยังมีหลากหลายชนิดอีกด้วย หากจะพูดง่าย ๆ ว่าไวน์ คือ น้ำองุ่น ที่หมักจนทำให้น้ำตาลจากน้ำองุ่นกลายเป็นแอลกอฮอล์ โดยผ่านกระบวนการหลายขั้นตอน การคัดกรองแยกส่วนต่าง ๆ ของน้ำองุ่นก็จะทำให้ได้ไวน์ที่แตกต่างกันออกไปเช่นกัน

มารู้จักไวน์พอสังเขป
หากจะแยกถึงความแตกต่างของไวน์และความรื่นรมย์ง่าย ๆ ในการดื่มไวน์ ก็คงต้องบอกว่า รสนิยมในการดื่มไวน์นั้นเป็นรสนิยมส่วนบุคคล ในตลาดไวน์นั้นมีไวน์ให้เลือกดื่มมากมาย มาจากหลายประเทศ ไล่ไปตั้งแต่ ไวน์ฝรั่งเศส ไวน์อิตาลี ไวน์สเปน ไวน์ออสเตรียเลีย ไวน์แอฟริกาใต้ ไวน์ไทย ฯลฯ ไม่เพียงแต่มาจากประเทศไหนเท่านั้น แต่แหล่งผลิตในประเทศนั้น ๆ ก็มีส่วน แถมยังมาจากพันธุ์องุ่นว่าเป็นพันธุ์ไหน รวมทั้งไวน์ปีอะไร ฯลฯ ราคานั้นก็มีตั้งแต่ราคามิตรภาพ ไปจนถึงเห็นราคาก็หมดสภาพ (หมายถึงหมดอารมณ์ที่จะดื่ม) ไวน์อะไรขวดเดียวแพงกว่าทองเสียอีก

ความแตกต่างของไวน์แยกได้คร่าว ๆ ดังนี้

1. มาจากผู้ผลิตไวน์ ไวน์แต่ละยี่ห้อ แต่ละเจ้าแตกต่างกันไป แม้จะเป็นไวน์จากแหล่งเดียวกัน หรือองุ่นพันธุ์เดียวกันก็ตาม หากเปรียบเทียบให้เห็นภาพชัดก็คงจะเปรียบเทียบได้กับพ่อครัว “ผู้ปรุงไวน์คือพ่อครัว” ผู้ผลิตไวน์ที่ผลิตไวน์จากองุ่นของตนเอง ย่อมมีสูต รมีเครื่องปรุงเป็นของตนเอง อันเป็นการเปรียบเทียบในเชิงทฤษฎีที่อธิบายให้เห็นความต่างของไวน์ได้ชัดเจน
2. จากต้นองุ่นไปจนถึงการบรรจุลงขวด มาจากถิ่นฐานที่ปลูกองุ่น, ความแตกต่างของดิน, การเก็บเกี่ยวองุ่น, กระบวนการในการหมัก ความสำคัญในการเลือกถังหมักองุ่น
3. พันธุ์องุ่นที่ดี และกระบวนการจัดการกับองุ่นที่ดี โดยผลิตไวน์ออกมาให้มีภาพลักษณ์ขององุ่นพันธุ์นั้นมากที่สุด รวมไปถึงการหมักในถังไม้ ซึ่งถือเป็นงานศิลปะของ Cellarer หรือผู้ชำนาญการประจำโรงบ่มไวน์
4. รูปแบบการตลาด และการนำเสนอ เช่น ไวน์บรรจุขวดที่ไหน หรือผลิตที่ไหน, ฉลากไวน์บอกอะไรคุณบ้าง, เป็นจุกไม้ก๊อก หรือเป็นฝาเกลียว มีข้อดีข้อเสียต่างกันอย่างไร
5. ประเทศผู้ผลิตไวน์ และแหล่งปลูกองุ่นที่สำคัญ ๆ ของประเทศนั้น ๆ
6. การปฏิบัติต่อไวน์ โดยการดื่มไวน์อย่างมีกฎเกณฑ์ จะช่วยเพิ่มความรื่นรมย์มากยิ่งขึ้น อาทิ ใช้แก้วไวน์ประเภทไหน, ทำไมต้องเทไวน์จากแก้วหนึ่งไปยังแก้วหนึ่งโดยการหมุนก้านแก้ว, ทำไมอุณหภูมิจึงมีผลต่อรสชาติของไวน์ หรือการจัดเก็บไวน์นั้น เก็บอย่างถูกต้องหรือไม่
7. เรื่องของรสสัมผัส สัมผัสทางสายตาที่เห็นว่าสีของไวน์เป็นอย่างไร สัมผัสทางจมูกที่ได้กลิ่นและส่งไปยังสมอง กลิ่นอโรม่าจะบอกว่าเราชอบไวน์นั้นหรือไม่ กลิ่นเฉพาะที่เป็นเอกลักษณ์ก็สามารถตัดสินรสชาติได้เช่นกัน

นอกจากกระบวนการผลิตที่หลายขั้นตอนแล้ว เราจะเห็นได้ว่าการตัดสินว่าไวน์ยี่ห้อหนึ่งแตกต่างจากอีกยี่ห้อหนึ่งอย่างไร ไม่ได้ตัดสินกันด้วยป้ายราคาเท่านั้น แต่มีหลายอย่างที่ทำให้ไวน์แตกต่างกัน ในการดื่มไวน์ก็เช่นกันหากเห็นไวน์ราคาถูก แต่ไม่รู้จักและไม่มั่นใจว่าไวน์ชนิดนั้นจะถูกปากเรา ต้องทดลองซื้อมาดื่มดู ซื้อมาขวดเดียวถ้าถูกปากถูกใจก็กลับไปซื้อมาเก็บไว้ แต่ถ้าลองแล้วรสชาติไม่เอาไหนก็เก็บไว้ปรุงอาหารได้โดยไม่ต้องเททิ้ง

          ไวน์เป็นเครื่องดื่มที่อยู่คู่มนุษยชาติมาช้านาน วัฒนธรรมในการดื่มไวน์ของแต่ละท้องถิ่นก็แตกต่างกันไป วัฒนธรรมการดื่มไวน์ของชาวฝรั่งเศสนั้นอาจจะเคร่งครัดยึดตามแบบฉบับเดิม และสำหรับผู้ที่หลงไหลในไวน์ หรือเชี่ยวชาญเรื่องไวน์ ก็อาจจะยึดถือวัฒนธรรมการดื่มไวน์แบบเดิมเป็นหลักเช่นกัน ซึ่งการดื่มไวน์ของเขาอาจจะไม่ใช่แค่การไปซื้อไวน์มาเทใส่แก้วแล้วดื่ม..ก็จบ แต่ยังมีข้อปลีกย่อยและรายละเอียดอีกมากมาย ส่วนคนที่ไม่ได้ชำนาญเรื่องไวน์ ไม่ได้ต้องการยึดตามวัฒนธรรมการดื่มไวน์ของที่อื่น แต่แค่อยากดื่มไวน์สักขวด หรือสักแก้ว ดื่มแบบง่าย ๆ จะเลือกดื่มอย่างไร 

ไวน์สไตล์คนธรรมดา

          ในประเทศแถบยุโรปที่ผู้คนดื่มไวน์กันเป็นเรื่องปกติธรรมดานั้น ไวน์มีให้เลือกซื้อหาอยู่ทั่วไปทั้งร้านขายไวน์ ซื้อโดยตรงจากผู้ผลิตไวน์ ซุปเปอร์มาร์เก็ต อินเทอร์เน็ต สมาคมผู้ผลิตไวน์  ฯลฯ แถบทุกบ้านจะมีไวน์เก็บไว้ในห้องเก็บของใต้ดิน โดยส่วนมากก็เป็นห้องใต้ดินธรรมดา ๆ ทั่วไป ไม่ใช่ห้องเก็บไวน์แบบที่เราเห็นในหนังในละคร ไวน์ในชั้นเก็บไวน์ใต้ดิน มีตั้งแต่ 2-3 ขวด ไปจนถึงหลักร้อยขึ้นไปตามความถี่ในการดื่มของเจ้าของบ้าน ว่ากันไปตามชอบ

การดื่มไวน์เพื่อเพิ่มรสชาติอาหาร หากเป็นไวน์ขาวก็จะนำมาแช่ตู้เย็นรอเวลา หรือในหน้าหนาวก็จะวางที่ระเบียงบ้าน ไวน์แดงจะนำมาวางไว้ในอุณหภูมิห้อง ไวน์แดงบางชนิดอาจต้องเปิดขวดทิ้งไว้ก่อนดื่ม หรือเทใส่เหยือกให้อากาศช่วยเพิ่มรสชาติก็ว่ากันไปตามประสบการณ์ในการดื่มไวน์ของแต่ละคน

ไวน์ประจำบ้านที่ดื่มประจำวันจึงเป็นไวน์ธรรมดา ๆ ไม่ใช่ไวน์ราคาแพง แต่เป็นไวน์ที่รสชาติถูกปากและราคาถูกใจ ส่วนไวน์ราคาแพงนั้นจะมีไว้ดื่มในโอกาสพิเศษ ๆ เท่านั้น

บ่อยครั้งที่ไวน์ราคาแพง มีภาพลักษณ์ดี ชื่อเสียงดี แต่รสชาติไม่ได้ดีสมชื่อสมราคา คนที่ดื่มไวน์เป็นประจำจึงไม่ได้ตัดสินว่าไวน์นั้นดีหรือไม่ดี จากราคา หรือคำโฆษณา แต่เขาจะลองชิม ชิมไปเรื่อย ๆ จากหลายถิ่น หลายที่มา หลายราคา จนเจอไวน์ที่ถูกใจ จึงซื้อมาเก็บไว้ดื่ม         

ดื่มไวน์แบบง่าย ๆ ไม่ต้องดราม่า

มีคำกล่าวโบราณที่ว่า ที่ใดขาดไวน์ ที่นั่นขาดชีวาและชีวิต ไวน์จึงยังคงเป็นที่นิยมมาตลอดกาล ในบ้านเราเองช่วงหลายปีที่ผ่านมาไวน์เริ่มเป็นที่นิยมมากขึ้น มีแหล่งผลิตไวน์ มีโรงหมักบ่มไวน์ และยังมีไวน์ของบ้านเราส่งไปจำหน่ายยังต่างแดนด้วย ในซุปเปอร์มาร์เก็ตก็มีไวน์ขายมากขึ้นกว่าสมัยก่อน

กูรูไวน์ มีคำแนะนำมากมายสำหรับคนหัดดื่ม ซึ่งมีทั้งที่เป็นประโยชน์และเป็นความรู้ แต่บางทีคำแนะนำนั้นก็ฟังเป็นพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์ตามลัทธิโบราณ จนคนอยากจะลิ้มรสไวน์ชักเกร็งว่าจะทำถูก หรือทำผิด หากคุณไม่รู้จะเริ่มตรงไหน แต่อยากดื่มไวน์เพื่อเพิ่มรสชาติอาหาร มีหลักง่าย ๆ ว่าไวน์ขาวจะเหมาะกับอาหารขาว ๆ ประเภท ปลา ไก่ อาหารทะเล หรืออาหารไทย ส่วนไวน์แดงก็ประเภทเนื้อแดงต่าง ๆ แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก็ลิ้นใครลิ้นมันอย่าไปยึดติดว่าต้องเป๊ะ ๆ ตามนั้น การเลือกไวน์ก็ไม่ต้องคิดนาน เลือกเอาไวน์ราคากลาง ๆ ตามกำลังที่เราจ่ายได้มาลองดื่ม ถ้ารสชาติถูกลิ้นก็จดชื่อ จดราคาไว้และแหล่งซื้อไว้ รอบหน้าจะได้ซื้ออีก ลองซื้อมาชิมทีละชนิด เราก็จะได้ไวน์มาตรฐานประจำบ้านของเรา

เรื่องแก้วไวน์เช่นกัน จะเลือกอย่างไรเพราะมีสารพัดแก้วให้เลือกทั้งถูกและแพง แถมยังมีแก้วแบบไหนใช้กับไวน์ถิ่นใด…จะดื่มไวน์ก็มาปวดหัวกับแก้วอีก มาตรฐานเดิมที่คนดื่มไวน์รู้จักกันดีคือ แก้วเล็กไวน์ขาว แก้วใหญ่ไวน์แดง แต่ปัจจุบันมีแก้วสารพัดประโยชน์ออกมาจำหน่าย จะไวน์ขาว หรือไวน์แดงก็แก้วเดียวได้ ไม่ลำบากต้องหาที่จัดเก็บให้ยุ่งยาก ชอบแบบไหนรักแบบไหนก็เลือกเอา แต่ว่ากันว่าแก้วที่ดีที่สุด คือแก้วที่คุณดื่มไวน์ได้อร่อยที่สุด

เมื่อกล่าวถึงไวน์ ไวน์ฝรั่งเศสจะผุดขึ้นมาในหัวเป็นลำดับแรก ๆ เพราะชื่อเสียงความคลาสสิคและผู้คนนิยมดื่มไวน์กันอย่างกว้างขวาง ในฝรั่งเศสนั้นคนส่วนใหญ่จะดื่มไวน์พร้อมมื้ออาหารเกือบทุกมื้อ อย่างน้อยก็หนึ่งแก้วเพื่อเพิ่มรสชาติให้อาหารและเพิ่มความสุนทรี เมือง อาลซัส (Alsace) เป็นแหล่งปลูกองุ่นสำหรับผลิตไวน์ที่สำคัญอีกแห่งหนึ่งของฝรั่งเศส ในบริเวณใกล้เคียงยังมีสถานที่ให้ท่องเที่ยวมากมาย เที่ยวไปชิมไวน์ไป สุขใจในอาลซัส

อาลซัส (Alsace)

ก่อนที่จะมาเป็นของฝรั่งเศสเช่นในปัจจุบัน อาลซัสเคยเป็นเมืองหนึ่งของเยอรมันมาก่อน ก่อนที่จะถูกฝรั่งเศสแย่งชิงไปในยุคสงคราม และเกิดการผลัดเปลี่ยนแย่งชิงกันปกครองระหว่างเยอรมันกับฝรั่งเศสมาหลายยุคสมัย เพราะเคยเป็นเมืองของเยอรมันมาก่อนผู้คนในเมืองนี้จึงพูดภาษาเยอรมันได้ เมืองนี้อยู่ติดชายแดนเยอรมันและสวิตเซอร์แลนด์ มีแม่น้ำไรน์ (Rhein) เป็นเขตแดนระหว่างประเทศ

                อาลซัสเป็นเมืองที่มีเสน่ห์ชวนให้เดินชมไปอย่างช้า ๆ ปราสาทในยุคกลางคือความภูมิใจของคนท้องถิ่น บ้านเรือนในยุคเรเนซองส์ การประดับประดาดอกไม้ในหมู่บ้านและตรอกซอกซอย เป็นความงามที่เหมือนหยุดเวลาเอาไว้

ชาวอาลซัสมีประเพณีและวัฒนธรรมอันเป็นเอกลักษณ์ ที่เรียกร้องเชิญชวนให้ผู้คนหลั่งไหลมาเยือนไม่ขาดสาย ในปี ค.ศ. 1953 อาลซัสได้เปิดเส้นทางท่องเที่ยวอย่างเป็นทางการ และได้จัดฉลองครบรอบ 60 ปี เส้นทางท่องเที่ยวแห่งนี้ไปเมื่อปี ค.ศ. 2013 

เส้นทางไวน์แห่ง Alsace

                ประวัติความเป็นมาเรื่องการปลูกองุ่นผลิตไวน์ของอาลซัสนั้นยาวนานมาตั้งแต่ก่อนยุคโรมัน บนเส้นทางไวน์ที่ยาว 170 กิโลเมตรจาก มาร์เลนไฮม์ (Marlenheim) ถึง ธันน์ Thann ได้ชื่อว่าเป็นเส้นทางไวน์ที่เก่าแก่และสวยงามที่สุดของประเทศฝรั่งเศส

ไร่องุ่นสูงต่ำเรียงรายสลับกันยาวสุดลูกหูลูกตา ทั้งในหุบเขา และบนเนินเขา รวมทั้งมีหมู่บ้านแทรกสลับระหว่างไร่องุ่น ถึง 70 หมู่บ้าน หลาย ๆ หมู่บ้านเหล่านี้จะร่วมมือร่วมใจกันจัดงานประเพณีเทศกาลไวน์เพื่อต้อนรับผู้มาเยือน โดยสลับกันจัดงานเทศกาลนี้ตั้งแต่เดือนเมษายน ไปจนถึงเดือนตุลาคมของทุกปี ในงานเทศกาลจะมีขบวนพาเหรด การแสดงพื้นเมือง วงดนตรี การชิมไวน์ บรรยากาศของงานเต็มไปด้วยความอบอุ่นและเป็นมิตร 

ไวน์และโรงบ่มไวน์

ไวน์ที่ปลูกในอาลซัสส่วนใหญ่เป็นไวน์ขาว ซึ่งมีการควบคุมคุณภาพอย่างเข้มงวดบนฉลากจะระบุที่มา รวมทั้งมีกฎเกณฑ์ในการบรรจุลงขวดด้วย ขวดไวน์ของอาลซัสเป็นขวดเรียวทรงยาว ที่เรียกว่า ขลุ่ยของอาลซัส และแก้วไวน์แบบดั้งเดิมของชาวอาลซัสก็จะแปลกออกไป เป็นแก้วทรงสั้นแต่ก้านแก้วยาวและมีสีเขียว มีทั้งก้านเรียวและก้านแบบป้อม ๆ โรงบ่มไวน์ขนาดเล็กมีอยู่ทั่วไปที่เปิดให้เข้าชมและชิมไวน์ บางแห่งจะมีที่พักให้เข้าพักได้ด้วย หากเข้าพักที่พักในลักษณะเช่นนี้ก็จะได้สัมผัสการผลิตไวน์แบบใกล้ชิด หรือจะชิมไวน์แบบสด ๆ จากถังหมักไวน์ก็มีให้ชิม

การเดินทางท่องเที่ยวในอาลซัสนั้นสะดวกทั้งทางรถไฟ แบบเดินเท้า เช่าจักรยาน หรือรถยนต์ หากท่านอยากได้ประสบการณ์ใหม่ ๆ ที่แปลกออกไป ขอแนะนำเส้นทางไวน์แห่งนี้ ซึ่งอาจจะทำให้คนรักการเดินทางหันมารักไวน์ด้วย

กระบวนการบรรจุไวน์ลงขวดสำหรับผู้ผลิตไวน์รายย่อยนั้นอาจจะไม่ได้บรรจุไวน์ลงขวดเอง หรือแม้กระทั่งไม่มีโรงบ่มไวน์เป็นของตนเอง ผู้ผลิตไวน์เหล่านี้จะนำองุ่นที่เก็บเกี่ยวไปสู่โรงหมักบ่มรวมของสมาคมผู้ประกอบการไวน์ การหมักบ่มไวน์และบรรจุไวน์ลงขวดจะทำโดยสมาคม เมื่อบรรจุไวน์ลงขวดแล้วจึงนำมาจำหน่ายภายใต้ชื่อของตนเอง

ส่วนอีกทางหนึ่งนั้น เมื่อหมักบ่มไวน์จากโรงบ่มไวน์ของตนเองจนได้ที่แล้ว ก็จะนำไปขายให้กับผู้รับซื้อไวน์  หรือพ่อค้าคนกลางที่จะรับซื้อไวน์เหล่านี้ในราคาถูก ซึ่งส่วนใหญ่จะรับซื้อในปริมาณมาก เพื่อนำไปบรรจุขวดขายในราคาถูก ไวน์เหล่านี้จะพบได้ตามซุปเปอร์มาร์เก็ตทั่วไป 

ฝาจุกขวดไวน์นั้นสำคัญไฉน

กระบวนการบรรจุไวน์ลงขวดแน่นอนว่าต้องมีขวด แต่การจะปิดขวดให้คุณภาพของไวน์คงเดิมแบบที่ออกมาจากโรงบ่มไวน์นั้นเป็นเรื่องสำคัญสำหรับผู้ผลิตไวน์ จึงมีส่วนทั้งในการเลือกฝาปิดจุกขวดไวน์และการจัดเก็บไวน์ เพราะไม่เช่นนั้นแล้วอาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างไวน์และจุกไม้ก๊อก ที่ทำให้ไวน์มีกลิ่นหรือรสชาติของจุกไม้ก๊อก จนไม่สามารถดื่มได้ ซึ่งถ้าเราซื้อไวน์จากร้านจำหน่ายไวน์โดยตรง หรือจากผู้ผลิตไวน์โดยตรง หากเกิดกรณีเช่นนี้เราสามารถนำไวน์ไปคืน หรือไปเปลี่ยนได้

การดื่มไวน์ในร้านอาหาร หรือในร้านจำหน่ายไวน์ หากชิมแล้วไวน์มีรสชาติแปลก ๆ หรือกลิ่นแปลก ๆ ก็สามารถคืนได้เช่นกัน ร้านดี ๆ จะรับคืนเพราะเขาสามารถนำไปคืนแหล่งผลิตได้ หากว่าปัญหานั้นไม่ได้เกิดจากการจัดเก็บที่ผิดวิธีของผู้ที่ซื้อมา 

ฝาจุกขวดไวน์แบบต่าง ๆ

• จุกไม้ก๊อกธรรมชาติ เป็นแบบคลาสสิค ถือเป็นศิลปะที่อยู่คู่กับขวดไวน์มานาน เมื่อดึงจุกก๊อกจนสุดจนขวดเปิดออกจะมีเสียงดัง “ป๊อป” ข้อดีของจุกก๊อกคือจะทำให้เก็บไวน์นั้นไว้ได้นาน รสชาติไม่เปลี่ยนเร็ว แต่ข้อเสียก็มีเพราะจุกก๊อกธรรมชาตินั้นมักจะมีสารหลายชนิดในตัวเอง ที่ทำปฏิกิริยากับไวน์แล้วทำให้รสและกลิ่น ของไวน์เปลี่ยนไป
• จุกก๊อกไม้อัด ที่ทำมาจากส่วนผสมหลายอย่าง แม้จะไม่ใช่ไม้ธรรมชาติ แต่ก็ดูคล้ายและเวลาเปิดก็มีเสียงดัง “ป๊อป” แบบเดียวกับไม้จริง ที่สำคัญคือไม่ทำปฏิกิริยากับไวน์ ดังนั้นไวน์จึงคงกลิ่นและรสชาติเดิม
• จุกพลาสติก ในปัจจุบันเป็นที่นิยมเป็นอย่างมาก แต่หากเก็บไวน์ไว้นานพลาสติกจะเสื่อมสภาพลง จุกไวน์ไม่แน่น ทำให้ไวน์เสื่อมคุณเร็ว
• ฝาเกลียว ฝาปิดแบบเกลียวเป็นฝาจุกที่สามารถเก็บรักษาไวน์ได้นาน ไม่ยุ่งยากในการเปิด เมื่อเปิดแล้วดื่มไวน์ไม่หมดขวดก็ปิดไว้แบบเดิมได้ แต่หากผู้ผลิตไวน์ใช้ฝาจุกเกลียวคุณภาพไม่ดีก็อาจทำให้เกิดปัญหาได้เช่นกัน เพราะฝาเกลียวราคาถูกจะมีพลาสติกอยู่ด้านใน เมื่อหมุนเปิดขวดไวน์เศษพลาสติกจะหล่นลงไปในไวน์ ซึ่งอาจทำให้รสชาติไวน์เปลี่ยนได้ ข้อเสียของฝาเกลียวอีกอย่างคือ ทำให้ไวน์นั้นดูราคาถูก ไวน์ที่ต้องการรักษาภาพลักษณ์จะไม่ใช้จุกแบบนี้
• จุกแก้ว เป็นจุกไวน์ที่ดูสวยมีเสน่ห์ที่สุดในบรรดาจุกไวน์ทั้งหมด ในจุกแก้วจะมีวงแหวนพลาสติกเล็ก ๆ กันไวน์ซึม จุกแก้วมีข้อดีคล้ายจุกเกลียวแต่ราคาแพงกว่า ดังนั้นผู้ผลิตไวน์ส่วนใหญ่จึงเลือกจุกเกลียวสำหรับไวน์ที่ดื่มทั่ว ๆ ไป แต่จะใช้จุกแก้วสำหรับไวน์ที่ราคาแพงกว่า
• จุกแบบมุงกุฎ จุกแบบนี้มีข้อดี แบบเดียวกับจุกแก้ว และจุกเกลียว ในปัจจุบันมีการใช้จุกมงกุฎ เพื่อความทันสมัย

ฝาจุกไวน์ จึงถือว่าเป็นชิ้นส่วนสำคัญอย่างยิ่ง ที่ผู้ผลิตไวน์ต้องเลือกใช้ให้ดีและเหมาะกับไวน์ของตน เพราะเป็นสิ่งเดียวที่กั้นปากขวดไวน์กับสภาพแวดล้อมภายนอก และเป็นสิ่งที่ช่วยเสริมภาพลักษณ์ให้กับสินค้าอีกด้วย

บนโลกเราจะมีองุ่นอยู่มากมายหลากสายพันธุ์ ว่ากันว่ามีองุ่นอยู่ถึงหมื่นกว่าสายพันธุ์ แต่มีองุ่นที่ใช้ผลิตไวน์อยู่เพียงหนึ่งในสี่เท่านั้น นั่นทำให้องุ่นที่ใช้ผลิตไวน์บางสายพันธุ์ถูกเลือกให้เป็นสายพันธุ์ที่คุณค่ามีราคา เป็นที่รู้จักในโลกของไวน์ แต่องุ่นบางสายพันธ์ที่ใช้ผลิตไวน์ก็ประสบความสำเร็จและมีความหมายในบางพื้นที่เท่านั้น ในตลาดไวน์ที่เปิดกว้างขึ้นผู้ผลิตไวน์ต่างก็พยายามที่จะนำเสนอไวน์และองุ่นที่ใช้ผลิตไวน์จากท้องถิ่นของตนให้เป็นที่รู้จักของโลกภายนอก 

ธรรมเนียมการใช้องุ่นผลิตไวน์จากโลกเก่า สู่โลกใหม่

                ในยุโรปหรือโลกของไวน์ในยุคเก่า เยอรมัน ออสเตรีย ทิโรลตอนใต้ (อิตาลี) และอาลซัส (ฝรั่งเศส) ธรรมเนียมโบราณที่จะบอกถึงคุณภาพของไวน์นั้นจะระบุชนิดของพันธุ์องุ่นไว้บนฉลากไวน์ ซึ่งเป็นการโฆษณาอย่างภาคภูมิของไวน์ยี่ห้อนั้น ๆ ส่วนในฝรั่งเศสหลายพื้นที่ ที่ผลิตไวน์แบบคลาสสิคจะไม่ระบุสายพันธุ์ขององุ่นไว้บนฉลาก แต่จะมีกฎบังคับเป็นลายลักษณ์อักษรว่าหากใช้ชื่อสายพันธุ์นั้นเพื่อบ่งบอกถึงคุณภาพ ก็ต้องปลูกองุ่นชนิดนั้นเพียงสายพันธุ์เดียว ไม่เช่นนั้นจะมีความผิด ในแคว้นบอร์โด, ฝรั่งเศสตอนใต้, สเปน, อิตาลี และโปรตุเกส จะใช้ธรรมเนียมแบบเก่า โดยให้ความสำคัญกับการผสมไวน์จากองุ่นต่างพันธุ์ ซึ่งในปัจจุบันหลายพื้นที่ก็ยังยึดตามธรรมเนียมนี้อยู่

ไวน์ในโลกยุคใหม่ หรือในรอบสิบปีที่ผ่านมามีการปลูกองุ่นและผลิตไวน์ในพื้นที่ใหม่ ๆ เช่น อเมริกา, อเมริกาใต้, ออสเตรียเลีย, นิวซีแลนด์ โดยปลูกองุ่นสายพันธุ์ที่เป็นที่รู้จักเป็นอย่างดี เช่น ชาดอร์เน (Chardonnay), โซวีญง (Sauvignon), กาแบร์เนโซวีญง (Cabernet Sauvignon), แมร์โล (Merlot), ชีรัซ(Shiraz), ปิโนนัวร์ ( Pinot Noir) เป็นต้น แต่ไวน์เหล่านี้ก็จะมีรสชาติแตกต่างออกไปจากเดิม ตามสภาพพื้นที่ที่ปลูก 

องุ่นสายพันธุ์ไหน ให้รสชาติไวน์อย่างไร

บนฉลากไวน์บางขวดจะบอกสายพันธุ์องุ่น ซึ่งจะมีรสชาติเฉพาะของตนเองยกตัวอย่าง เช่น

• กาแบร์เน โซวีญง (Cabernet Sauvignon) ซึ่งรู้จักไปทั่วโลก เป็นองุ่นพันธุ์สีแดง แหล่งผลิตไวน์ชนิดนี้มาจากหลายท้องที่ เช่น ฝรั่งเศส แคลิฟอร์เนีย ออสเตรียเลีย ชิลี อาเจนติน่า ฯลฯ ซึ่งรสชาติของไวน์จะเข้มข้นและเต็มไปด้วยส่วนผสมที่หลากหลายอาทิ รสของผลไม้ ปาปริก้า วานิลลา ยาสูบ ช็อคโกแลต และกาแฟ
• ชาร์ดอเน (Chardonnay) องุ่นขาว ไวน์ขาวที่รู้จักไปทั่วโลกเช่นกัน ที่เห็นบ่อยก็มาจาก แคลิฟอร์เนีย และออสเตรียเลีย เป็นไวน์ที่มีรสชาติละมุนและกลมกลืน มีทั้งรสของผลไม้ น้ำผึ้ง ดอกไม้ ผิวไม้ ขนมปัง เนย และคาราเมล
• แมร์โล (Merlot) องุ่นแดง ไวน์แดงที่รู้จักไปทั่วโลกไม่แพ้ไวน์สองชนิดข้างต้น รสชาติที่นุ่มดั่งกำมะหยี่แกมผลไม้หลากหลาย อาทิ เชอร์รี่ บลูเบอร์รี่ ราสเบอร์รี่ สาระแหน่ และวานิลลา ว่ากันว่าไวน์แมร์โลดี ๆ นั้นมีอยู่ดาษดื่น แต่แมร์โลที่แพงที่สุดนั้นมีราคาถึงขวดละสองหมื่นกว่ายูโรขึ้นไป

นั่นเป็นเพียงตัวอย่างขององุ่นและรสชาติของไวน์ ยังมีองุ่นอีกหลายสายพันธุ์ที่เป็นที่รู้จักและมีรสชาติเฉพาะแตกต่างออกไป แต่ก็ยังมีองุ่นพันธุ์ที่ผู้คนแทบจะไม่รู้จักเช่น Airen ซึ่งนำมากลั่นทำบรั่นดี หรือ Glera ซึ่งเป็นองุ่นพันธุ์ที่นำมาผลิต Prosecco (sparkling wine) ของอิตาลี